مجموع فروش شرکتهای بورسی در مهر ۱۴۰۴ با ثبت رقم ۷۸۱ هزار میلیارد تومان، رشدی ۱۱ درصدی را نسبت به شهریورماه تجربه کرد. موتور محرک این رشد، صنعت فلزات اساسی بود که پس از رفع محدودیتهای انرژی، جهش ۱۸ درصدی را ثبت کرد. در مقابل، گروههای شیمیایی و خودرویی به دلیل تعمیرات دورهای و چالشهای تأمین قطعات، با افت فروش مواجه شدند. در مقیاس سالانه، فروش کل بازار تحت تأثیر جهش ۴۹ درصدی نرخ ارز، ۸۱ درصد افزایش یافته است.
عبور مجموع فروش ماهانه صنایع از مرز ۷۸۱ هزار میلیارد تومان
بررسی دقیق کارنامه عملکردی شرکتهای فعال در بازار سرمایه طی مهرماه ۱۴۰۴ نشان میدهد که مجموع درآمد عملیاتی صنایع، روند صعودی به خود گرفته است. بر اساس دادههای منتشر شده در کدال، مجموع مبلغ فروش تمامی صنایع بورسی در نخستین ماه پاییز به رقم قابلتوجه ۷۸۱ هزار میلیارد تومان (همت) رسید. این عدد در مقایسه با عملکرد شهریورماه، بیانگر رشد ۱۱ درصدی در کل بازار است، هرچند که توزیع این رشد در بین صنایع مختلف یکسان نبوده و برخی گروهها عقبنشینی کردهاند.
احیای ۱۸ درصدی صنعت فلزات اساسی با پایان خاموشیها
ستاره درخشان بورس در مهر ۱۴۰۴، صنعت فلزات اساسی بود که توانست با رفع محدودیتهای مصرف برق، تولید و فروش خود را بازیابی کند. این صنعت موفق شد رشد ۱۸ درصدی در مبلغ فروش ماهانه را محقق سازد. نمادهای شاخصی همچون «فملی»، «فخوز»، «فجهان» و «فولاد» نقش اصلی را در این صعود ایفا کردند.
جزئیات عملکرد غولهای فلزی:
- شرکت ملی مس (فملی): این شرکت با ثبت رشد ۳۳ درصدی، بازگشتی خیرهکننده داشت. افزایش ۲۵ درصدی مقدار فروش و رشد ۱۵ درصدی نرخ فروش کاتد داخلی، در کنار صادرات ۱۷۴۸ تن کاتد (پس از صادرات صفر در شهریور)، عوامل اصلی این موفقیت بودند.
- فولاد خوزستان (فخوز): این شرکت رکوردی کمنظیر ثبت کرد و فروش اسلب و بلوم/بیلت آن به ترتیب ۹۶ و ۱۴۰ درصد جهش یافت. همچنین صادرات ۱۵۴۴۳ تن بلوم در این ماه محقق شد.
- جهان فولاد سیرجان (فجهان): مقدار فروش آهن اسفنجی در این شرکت ۱۵۰ درصد و میلگرد ۴۳ درصد افزایش یافت که منجر به رشد ۳۷ درصدی درآمد شد.
- فولاد مبارکه (فولاد): بزرگترین فولادساز کشور نیز با افزایش ۵۹ درصدی درآمد خدمات نورد گرم و بهبود مقداری فروش محصولات گرم، رشد ۶ درصدی را تجربه کرد.
نکته حائز اهمیت این است که با وجود افت ۲۴ درصدی فروش صادراتی کل این صنعت، تمرکز بر بازار داخلی و افزایش ۲۳ درصدی فروش داخلی، رشد کلی را تضمین کرد.
تداوم رشد پایدار در صنعت دارو
گروه مواد و محصولات دارویی دومین صنعت موفق مهرماه بود که توانست رشد ۱۴ درصدی را در کارنامه خود ثبت کند. این افزایش درآمد عمدتاً مدیون عملکرد درخشان شرکتهای توزیعی و تولیدی بزرگ بود. نماد «دتوزیع» با ۱۹ درصد، پخش هجرت با نماد «هجرت» با ۲۳ درصد و داروسازی دکتر عبیدی با نماد «دعبید» با ۳۷ درصد رشد، پیشتازان این صنعت بودند.
عقبنشینی ۱۵ درصدی پتروشیمیها؛ قربانیان تعمیرات و افت قیمت
صنعت محصولات شیمیایی برخلاف روند کلی بازار، با کاهش ۱۵ درصدی در مبلغ فروش مواجه شد. دلایل اصلی این افت، شروع فصل تعمیرات اساسی (اورهال) و کاهش قیمتهای جهانی بود.
- پتروشیمی نوری: این شرکت به دلیل کاهش ۵۸ درصدی فروش داخلی رافینیت و افت ۹۶ درصدی صادرات نفتای سبک، ۴۰ درصد کاهش فروش داشت.
- پتروشیمی پارس: افت ۵۴ درصدی درآمد این شرکت ناشی از کاهش شدید صادرات پروپان و بوتان و فروش داخلی استایرن منومر بود.
- گروه اورهسازان: پتروشیمی شیراز ۳۳ درصد و پتروشیمی کرمانشاه ۶۲ درصد کاهش فروش داشتند که عمدتاً به دلیل افت صادرات اوره فله و کاهش قیمت جهانی اوره رخ داد.
- پتروشیمی بوعلی: این نماد نیز با کاهش ۲۸ درصدی درآمد مواجه شد که ناشی از توقف صادرات بنزن و افت فروش پارازایلین بود.
ترمز بریدن فروش در صنعت خودرو و قطعات
گروه خودرویی که در شهریورماه عملکرد مطلوبی داشت، در مهر ۱۴۰۴ تغییر مسیر داد و با افت ۱۴ درصدی فروش روبرو شد. چالشهای زنجیره تأمین قطعات اصلیترین عامل این کاهش بود. سایپا (خساپا) با افت سنگین ۹۴ درصدی در فروش خانواده چانگان، ایرانخودرو (خودرو) با کاهش ۶۳ درصدی فروش هایما و زامیاد (خزامیا) با افت ۸۰ درصدی فروش نیسان، بیشترین تأثیر منفی را بر شاخص فروش این صنعت گذاشتند.
سقوط آزاد صادرات در کانههای فلزی
صنعت استخراج کانههای فلزی نیز ماهی دشوار را پشت سر گذاشت و ۱۳ درصد از ارزش فروش خود را از دست داد. نکته نگرانکننده، سقوط ۷۲ درصدی فروش صادراتی این صنعت بود. نمادهای بزرگ سنگآهنی مانند «کگهر»، «کگل» و «کنور» به ترتیب ۲۰، ۱۵ و ۴۴ درصد کاهش درآمد داشتند. نماد «کباق» نیز هیچ فروشی در این ماه ثبت نکرد. کاهش ۱۵ درصدی ارزش معاملات در بورس کالا نیز فشار مضاعفی بر این گروه وارد کرد.
نگاهی به سایر صنایع و عملکرد سالانه
در سایر بخشها، صنعت نیروگاهی ۵ درصد و مخابرات ۲ درصد رشد کردند، در حالی که صنایع غذایی و رایانه تغییری جزئی داشتند. اما در نمای کلی سالانه، فروش کل صنایع بورسی جهشی ۸۱ درصدی نسبت به مهر سال گذشته داشته است.
عوامل کلیدی این رشد سالانه عبارتند از:
۱. افزایش نرخ ارز نیما (دلار حواله) از ۴۸۶,۸۹۷ ریال به ۷۲۳,۹۶۴ ریال (رشد ۴۹ درصدی).
۲. صدور مجوزهای افزایش نرخ فروش محصولات.
در این بین، گروه «سایر صنایع» با ۱۶۸ درصد، یوتیلیتیها با ۱۱۷ درصد و داروییها با ۷۶ درصد بیشترین رشد سالانه را ثبت کردند.
***
دادههای مهر ۱۴۰۴ نشاندهنده حساسیت بالای صنایع ایران به دو عامل «انرژی» و «نرخ ارز» است. بازگشت صنعت فلزات پس از رفع محدودیت برق، پتانسیل واقعی تولید را نمایان کرد. با این حال، وابستگی شدید رشد اسمی فروش (۸۱ درصد سالانه) به جهش نرخ ارز و تورم، هشداری برای کیفیت سودآوری شرکتهاست. افت همزمان صنایع شیمیایی و خودرویی نشان میدهد که چالشهای فنی و زنجیره تأمین همچنان ریسکهای سیستماتیک بازار هستند. برای ماههای آتی، وضعیت تأمین گاز زمستانی صنایع، متغیر کلیدی تعیینکننده خواهد بود.
