بانک تجارت با رونمایی از طرح تسهیلاتی «ممتاز»، امکان دریافت وام بر اساس میانگین حسابهای جاری و کوتاه مدت را با نرخهای متنوع صفر، ۴، ۱۴ و ۲۳ درصد فراهم کرده است. در این طرح که قابلیت واریز و برداشت از حساب وجود دارد، سقف تسهیلات برای اشخاص حقیقی تا ۷ میلیارد ریال و برای اصناف دارای پایانه فروشگاهی تا ۵۰ میلیارد ریال تعیین شده است. ضرایب تسهیلات در این مدل تا ۶۰۰ درصد میانگین سپرده میرسد و اعتبارسنجی جایگزین ضامن سنتی شده است.
معماری نوین بانک تجارت برای مدیریت ثروت در دوران تورم
در شرایطی که فشارهای اقتصادی ناشی از اقساط، هزینههای جاری و نوسانات قیمتی بر زندگی روزمره سایه افکنده، طرح «ممتاز تجارت» فراتر از یک حساب بانکی معمولی ظاهر شده است. این طرح به مثابه ابزاری تنفسی برای خانوارها و کسبوکارها عمل میکند تا بتوانند قدرت خرید خود را در برابر امواج تورمی حفظ کنند. بانک تجارت در لایههای زیرین جداول و ارقام این طرح، تلاش کرده است تا پارادایم سنتی و خشک رابطه مشتری با بانک را تغییر دهد. در این مدل جدید، رابطه میان سپردهگذار و تسهیلات گیرنده به شکلی منصفانهتر، کاربردیتر و سادهتر بازتعریف شده است تا ارزش زمانی پول مشتری حفظ شود.
گذار از حبس نقدینگی به سیالیت منابع مالی
بررسیهای موشکافانه روی این طرح امتیازی نشان میدهد که طراحان آن، از مدلهای رایج مسدودسازی سپرده فاصله گرفتهاند. برخلاف بسیاری از طرحهای شبکه بانکی که نقدینگی را برای مدتی طولانی حبس میکنند، طرح ممتاز امکان واریز و برداشت در طول دوره را فراهم کرده است. این ویژگی کلیدی، مفهوم «میانگینگیری» را به یک ابزار پویا و زنده برای مدیریت داراییها تبدیل میکند. تحلیل ضرایب نشان میدهد که یک رابطه ریاضی دقیق و مستقیم میان «صبر استراتژیک» مشتری و «قدرت اهرمی» وام برقرار شده است؛ بهطوریکه در بازههای زمانی ۱ تا ۱۲ ماه، هرچه ماندگاری منابع بیشتر باشد، ضریب دریافت وام بهصورت تصاعدی رشد میکند.
تنوع نرخ سود؛ از وامهای قرضالحسنه تا مرابحه تجاری
یکی از نقاط قوت ساختاری در طرح ممتاز، به رسمیت شناختن تفاوت بنیادین در نیازهای مشتریان است. افرادی که اولویت آنها کاهش هزینههای مالی است، میتوانند مسیر قرضالحسنه را با نرخ کارمزد صفر یا ۴ درصد انتخاب کنند. در مقابل، مشتریانی که به نقدینگیهای حجیمتر نیاز دارند، به سمت عقود مرابحه با نرخهای ۱۴ و ۲۳ درصد هدایت میشوند. این تفکیک هوشمندانه نشان میدهد که هدف تنها جذب منابع نبوده، بلکه برای هر سطح از ریسکپذیری و نیاز مالی، کانالی اختصاصی طراحی شده است. همچنین تحلیلها نشان میدهد که انتخاب دورههای بازپرداخت کوتاهمدت (مثلاً ۱۲ ماه) نسبت به دورههای بلندمدت (۶۰ ماه)، ضرایب وام را به شدت افزایش میدهد و قدرت خرید لحظهای مشتری را بالا میبرد.
معادله هزینه و فایده در انتخاب ضرایب تسهیلات
دادههای کمی موجود در جداول طرح ممتاز، رابطهای جذاب میان نرخ سود و سقف تسهیلات را آشکار میکند. در وامهای قرضالحسنه، اگرچه هزینه پول برای مشتری ناچیز است، اما بانک با کنترل ضرایب تعادل را حفظ کرده است. برای مثال، مشتری با میانگین ۶ ماهه در حالت بدون کارمزد میتواند ۵۲.۵ درصد سپرده خود وام بگیرد، اما با پذیرش کارمزد ۴ درصدی، این ضریب افزایش مییابد. اوج این جذابیت ریاضیاتی در نرخ ۲۳ درصد نمایان میشود؛ جایی که مشتری با خواب سپرده ۱۲ ماهه و بازپرداخت یکساله، میتواند تا ۶۰۰ درصد (۶ برابر) میانگین خود وام دریافت کند که یک سپر تورمی قدرتمند محسوب میشود. حتی نرخ میانه ۱۴ درصد نیز تعادلی مطلوب میان هزینه سود و مبلغ وام ایجاد کرده است.
تبعیض مثبت و استراتژیک به نفع بخش مولد و اصناف
تحلیل ساختاری طرح نشاندهنده تفکیک هدفمند میان اشخاص حقیقی و صاحبان کسبوکارهای دارای پایانه فروشگاهی (POS) است. سقف تسهیلات اشخاص حقیقی در بخش قرضالحسنه ۳ میلیارد ریال و در بخش مرابحه ۷ میلیارد ریال تعیین شده که نیازهای خرد را پوشش میدهد. اما شاهکار طرح در بخش تجاری است؛ جایی که سقف وام قرضالحسنه به ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال و تسهیلات مرابحه به رقم چشمگیر ۵۰ میلیارد ریال میرسد. این رویکرد، سیگنالی قوی برای جذب گردش مالی اصناف است تا با استفاده از دستگاه کارتخوان، علاوه بر مدیریت نقدینگی، قدرت خریدی معادل ۵۰ میلیارد ریال خلق کنند. همچنین قابلیت B2B2C طرح، امکان اعطای وام به پرسنل سازمانها را فراهم کرده است.
انقلاب در نظام تضامین و اعتبار سنجی مدرن
بخش پایانی تحلیل به موضوع حیاتی «دسترسی و وثایق» اختصاص دارد که اغلب پاشنه آشیل وامهای بانکی است. در طرح ممتاز، بانک تجارت از رویکرد سنتی «ضامن به هر قیمتی» عبور کرده و به «اعتبارسنجی دادهمحور» روی آورده است. بر اساس دستورالعملها، مشتریان دارای رتبه اعتباری A و B در سامانه اعتبارسنجی ایرانیان، بدون نیاز به ضامن و تنها با قرارداد و چک صیادی میتوانند وام بگیرند. حتی برای رتبههای C و D یا فاقد رتبه، تنها یک ضامن کفایت میکند. ادغام این فرآیند با پلتفرمهای دیجیتال مانند «باجت» و امکان دریافت وام مجدد بدون تسویه کامل قبلی (با رعایت سقف)، این طرح را به ابزاری کارآمد تبدیل کرده که در آن خوشحسابی مستقیماً به تسهیل دسترسی ترجمه میشود.
***
طرح ممتاز تجارت، پاسخی تکاملیافته به نیاز بازار پول در شرایط تورمی است. بانک تجارت با این طرح، عملاً مکانیسم «خلق پول» را در مقیاس خرد و متوسط در اختیار مشتریان قرار داده است. ضریب اهرمی ۶ برابری (۶۰۰ درصد) در نرخ ۲۳ درصد، عملاً هزینه مؤثر پول را برای مشتری توجیهپذیر میکند، زیرا بازدهی تورمی دارایی خریداری شده معمولاً از نرخ سود بانکی فراتر میرود. تمرکز بر پایانههای فروشگاهی و افزایش سقف تا ۵۰ میلیارد ریال، هوشمندانهترین بخش این طرح است که باعث جذب پولهای سرگردان بازار به سمت حسابهای متمرکز بانکی میشود و هزینه تجهیز منابع را برای بانک کاهش میدهد.
