ضرورت تعریف الگویی نوین در تعامل صنعت و دانشگاه
سعید زرندی، مدیرعامل گروه فولاد مبارکه، طی دیداری با مسئولان دانشگاه اصفهان، این دانشگاه را از افتخارات ملی کشور دانست. او اصفهان را یک قطب بزرگ صنعتی در ایران خواند که همواره بستر تحولات علمی بوده است. زرندی تأکید کرد که زمان آن رسیده است تا الگویی تازه در تعامل با دانشگاه‌های برجسته‌ای چون دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان طراحی شود. در این الگوی جدید، دانشگاه‌ها نباید صرفاً مجری پروژه‌های تعریف‌شده از سوی صنعت باشند.
دانشگاه به مثابه بخشی از منظومه تحقیق و توسعه صنعت
مدیرعامل فولاد مبارکه معتقد است که دانشگاه‌ها باید نقشی فراتر از یک پیمانکار ایفا کنند. آنها باید به عنوان عضوی کلیدی از منظومه تحقیق و توسعه صنعت فولاد ایفای نقش نمایند. این رویکرد به صنعت کمک می‌کند تا از ظرفیت‌های علمی کشور برای حل مسائل بنیادین و آینده‌پژوهی بهره‌مند شود. این تغییر نگرش برای حفظ مزیت رقابتی در بازارهای جهانی امری حیاتی است.
چالش‌های پیش رو و لزوم نوآوری در صنعت فولاد
زرندی با اشاره به شرایط فعلی صنعت فولاد، اظهار داشت که دوره انحصار مطلق فولاد مبارکه به پایان رسیده است. رقابت در این صنعت به شدت افزایش یافته و ضرورت ایجاد تغییرات اساسی را دوچندان کرده است. وی هشدار داد که اگر تغییرات جدی در مدل درآمدی، ساختار هزینه‌ها و فناوری‌های این مجموعه اعمال نشود، در آینده با چالش‌های بزرگی مواجه خواهیم شد. نوآوری به عنوان محور اصلی توسعه شرکت تعیین شده است.
فاصله چشمگیر ارزش افزوده؛ زنگ خطری برای صنعت
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، فاصله فاحش ارزش افزوده در صنعت فولاد ایران با شرکت‌های بزرگ جهانی است. مدیرعامل فولاد مبارکه توضیح داد که متوسط درآمد برخی شرکت‌های جهانی از محصولات فولادی به بیش از 2000 دلار به ازای هر تن می‌رسد. این در حالی است که این عدد در فولاد مبارکه، به عنوان سرآمد صنعت فولاد ایران، بین 410 تا 470 دلار است. این تفاوت عظیم، نتیجه مستقیم ضعف در توسعه فناوری و عدم تولید محصولات های‌تک و پیشرفته است.
برنامه‌های راهبردی و طرح‌های ابتکاری برای آینده
برای مقابله با این چالش‌ها، چشم‌انداز 10 ساله فولاد مبارکه بر مبنای تحولات جهانی و مگاترندها تدوین می‌شود. در همین راستا، 12 پروژه اولویت‌دار تعریف شده است که مسیر توسعه آینده شرکت را مشخص خواهند کرد. همچنین ایده تأسیس موزه‌ای برای ثبت و نمایش دانش فنی و تجربیات فولاد مبارکه مطرح شد. این موزه می‌تواند بستری برای انتقال دانش به نسل‌های آینده و الهام‌بخش نوآوری‌های جدید باشد.
سرمایه‌گذاری در مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی
علاوه بر مسائل فنی، دانشگاه‌ها باید در حل مسائل اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی نیز فعال‌تر شوند. فولاد مبارکه تاکنون بیش از 30,000 میلیارد تومان در پروژه‌های مرتبط با آب سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری عظیم صرفاً با انگیزه ایفای مسئولیت اجتماعی و بدون چشم‌داشت بازگشت اقتصادی مستقیم صورت گرفته است.
ایجاد سازوکار مالی برای حمایت از پژوهش‌های دانشگاهی
زرندی در پایان از توافق با وزارت علوم و معاونت علمی ریاست‌جمهوری خبر داد. بر اساس این تفاهم، آیین‌نامه‌هایی در حال تدوین است تا از منابع مالیاتی پیش‌بینی‌شده برای حمایت از پژوهش‌های دانشگاهی استفاده شود. با نهایی شدن این دستورالعمل‌ها، فولاد مبارکه امیدوار است همکاری‌های گسترده و اثربخش‌تری را با دانشگاه‌های برتر کشور آغاز نماید.
***
اظهارات مدیرعامل فولاد مبارکه نشان‌دهنده یک چرخش استراتژیک در نگاه بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد خاورمیانه به مقوله تحقیق و توسعه است. تشخیص دقیق چالش‌هایی نظیر تشدید رقابت و به ویژه خلاء بزرگ فناوری که در شاخص ارزش افزوده متبلور شده، این مجموعه را به سمت تعریف یک مدل همکاری عمیق‌تر و پایدارتر با نهادهای علمی سوق داده است. حرکت از “برون‌سپاری پروژه” به “ایجاد اکوسیستم نوآوری” می‌تواند به تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، افزایش بهره‌وری و تقویت برند ملی در بازارهای جهانی منجر شود. ایجاد سازوکار مالی مشخص از محل منابع مالیاتی نیز می‌تواند این همکاری را از یک ایده، به یک برنامه عملیاتی و پایدار تبدیل کند که هم برای صنعت و هم برای دانشگاه منافع بلندمدت به همراه خواهد داشت.
