*سکوت شرکت‌ها در برابر ردپای انرژی هوش مصنوعی
شرکت‌های بزرگ فناوری، از جمله OpenAI به عنوان خالق ChatGPT، در مورد میزان دقیق مصرف انرژی مدل‌های خود سکوت کرده‌اند. در حال حاضر هیچ قانونی این شرکت‌ها را به افشای تأثیرات زیست‌محیطی فعالیت‌هایشان ملزم نمی‌کند. به همین دلیل، اکثر بازیگران حوزه هوش مصنوعی از انتشار عمومی چنین آماری خودداری می‌کنند. بر اساس گزارش‌ها، تا ماه می سال جاری، 84 درصد از کل ترافیک مربوط به مدل‌های زبانی بزرگ، متعلق به مدل‌هایی بوده که هیچ داده‌ای درباره ردپای انرژی خود ارائه نکرده‌اند.
*ابهام در آمار رسمی و ادعاهای تأیید نشده
در میان این فقدان شفافیت، «سم آلتمن»، مدیرعامل OpenAI، ارقامی کلی و بدون جزئیات را مطرح کرده است. او مدعی شده که ChatGPT به ازای هر پرسش کوتاه 0.34 وات-ساعت انرژی و 0.32 لیتر آب مصرف می‌کند. با این حال، آلتمن مشخص نکرده که این آمار به کدام نسخه از مدل هوش مصنوعی مربوط می‌شود و هیچ مدرک یا تأییدیه‌ای برای صحت‌سنجی این ادعاها ارائه نکرده است.
*جهش مصرف انرژی در نسخه جدید ChatGPT
کارشناسان و دانشگاهیان به طور مستقل در حال محاسبه این هزینه‌های پنهان هستند. تخمین‌های اولیه نشان می‌دهد مصرف انرژی ChatGPT-5 ممکن است تا 20 برابر بیشتر از نسخه اولیه آن باشد. پژوهشگران آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه «رود آیلند» دریافتند در حالی که یک پرسش در سال 2023 حدود 2 وات-ساعت انرژی مصرف می‌کرد، نسخه جدید ChatGPT-5 می‌تواند برای یک پاسخ با طول متوسط تا 40 وات-ساعت برق نیاز داشته باشد. آنها متوسط مصرف انرژی این مدل را برای هر پاسخ، کمی بیش از 18 وات-ساعت تخمین زده‌اند که آن را در صدر مدل‌های پرمصرف قرار می‌دهد.
*انتقال هزینه به مصرف‌کنندگان و افزایش تعرفه برق
این افزایش سرسام‌آور مصرف انرژی، هزینه‌هایی دارد که در نهایت به مصرف‌کنندگان عادی منتقل می‌شود. روزنامه «نیویورک تایمز» هشدار می‌دهد که با گسترش مراکز داده شرکت‌هایی مانند «آمازون»، «گوگل» و «مایکروسافت»، تعرفه برق برای افراد و کسب‌وکارهای کوچک ممکن است به شدت افزایش یابد. این موضوع یک چالش جدی برای اقتصاد خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی کوچک ایجاد می‌کند.
*بحران دسترسی به انرژی و یک انتقال ثروت عظیم
«دیوید لپ»، مشاور مردمی ایالت «مریلند»، این پدیده را یک «انتقال عظیم ثروت» توصیف می‌کند. او معتقد است ثروت از مشترکین خانگی به شرکت‌های بزرگ فناوری، تأمین‌کنندگان انرژی و شرکت‌های مادر آنها که از ساخت زیرساخت‌های جدید سود می‌برند، منتقل می‌شود. به گفته لپ، مقررات فعلی حوزه انرژی در محافظت از مصرف‌کنندگان عادی شکست خورده و این امر به بروز بحران در دسترسی شهروندان به انرژی مقرون‌به‌صرفه منجر شده است.
***
رشد انفجاری هوش مصنوعی، تقاضای پنهان و فزاینده‌ای برای انرژی ایجاد کرده که پیامدهای اقتصادی آن تازه در حال آشکار شدن است. عدم شفافیت شرکت‌های فناوری در اعلام ردپای انرژی، مانع از ارزیابی دقیق هزینه‌های واقعی این صنعت می‌شود. داده‌ها نشان می‌دهند این بار مالی به شکل افزایش تعرفه‌های برق به دوش مصرف‌کنندگان نهایی و کسب‌وکارهای کوچک منتقل خواهد شد. این روند نه تنها یک چالش زیست‌محیطی، بلکه یک بازتوزیع ثروت از سمت عموم مردم به سوی غول‌های فناوری است. شکست قوانین نظارتی در کنترل این وضعیت، می‌تواند دسترسی به انرژی مقرون‌به‌صرفه را به یک بحران جدی برای جوامع تبدیل کند.
