هند و ایران، غول‌های تولید آهن اسفنجی جهان
در بازار جهانی آهن اسفنجی و بریکت که ظرفیت فعالی برابر با 112 میلیون تن دارد، 2 کشور نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کنند. بر اساس آمار ارائه شده، هند با تولید 54 میلیون تن و ایران با تولید 34 میلیون تن، مجموعاً کنترل نیمی از تولید این محصول استراتژیک در جهان را به دست گرفته‌اند. پیش‌بینی‌ها حاکی از رشد تولید جهانی آهن اسفنجی است، به طوری که این رقم از 68 میلیون تن در سال 2013 به 121 میلیون تن تا سال 2026 خواهد رسید.
روندهای تجارت جهانی و تمرکز بر مصرف داخلی
حجم تولید جهانی بریکت در حال حاضر حدود 21 میلیون تن برآورد می‌شود. همزمان، صادرات آهن اسفنجی در سراسر جهان از 9 میلیون تن در سال 2023 به 9.5 میلیون تن در سال 2024 افزایش یافته است. با وجود این رشد، نکته قابل توجه آن است که بخش قابل توجهی از افزایش تولید در مناطق کلیدی مانند خاورمیانه و آسیا، به سمت مصرف داخلی هدایت شده و در داخل زنجیره ارزش همان کشورها جذب می‌شود.
نقشه راه ایران برای جهش در تولید بریکت
ایران برنامه‌ای جامع و بلندپروازانه برای تبدیل شدن به یک قدرت اصلی در بازار جهانی بریکت تدوین کرده است. ظرفیت تولید بریکت کشور در سال 2023 معادل 2.6 میلیون تن بود. اما طرح‌های توسعه‌ای برای سال 2025 شامل راه‌اندازی 5 پروژه جدید با ظرفیت مجموع 5.2 میلیون تن است. این مسیر توسعه تا سال 2028 با جدیت ادامه یافته و تعداد پروژه‌ها به 21 مورد با ظرفیت کلی 30.64 میلیون تن خواهد رسید.
برتری‌های استراتژیک بریکت نسبت به آهن اسفنجی
تمرکز بر تولید بریکت دلایل فنی و اقتصادی روشنی دارد که مزیت‌های رقابتی ایجاد می‌کند. احسان دشتیانه، مدیرعامل صبا فولاد خلیج فارس، این مزایا را شامل چگالی بالاتر، نیاز کمتر به فرآیندهای فعال‌سازی، و اشغال فضای انبارداری کمتر عنوان کرد. علاوه بر این، کنترل ایمن‌تر، سهولت در حمل‌ونقل و سازگاری بیشتر با ملاحظات زیست‌محیطی از دیگر ویژگی‌های برجسته بریکت محسوب می‌شوند.
صبا فولاد: رهبر تولید و صادرات بریکت در منطقه
شرکت صبا فولاد خلیج فارس با ظرفیت تولید 1.5 میلیون تن، به عنوان اصلی‌ترین تولیدکننده و صادرکننده بریکت در ایران شناخته می‌شود. این شرکت توانسته است بازارهای صادراتی مهمی در کشورهایی نظیر عمان، چین، پاکستان و ازبکستان برای محصولات خود ایجاد کند. برنامه توسعه این شرکت نیز شامل احداث یک واحد بریکت‌سازی جدید با ظرفیت 1.76 میلیون تن و 2 واحد فولادسازی هر کدام با ظرفیت 1.5 میلیون تن است. این برنامه‌ها جایگاه راهبردی صبا فولاد را به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده بریکت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تثبیت می‌کند.
***
صبا فولاد خلیج فارس با تکیه بر مزیت‌های فنی و لجستیکی بریکت، در حال تبدیل شدن به یک بازیگر محوری در بازار جهانی فولاد است. در شرایطی که ایران و هند نیمی از تولید آهن اسفنجی جهان را در اختیار دارند، برنامه توسعه عظیم ایران برای افزایش ظرفیت تولید بریکت به بیش از 30 میلیون تن، یک تغییر پارادایم استراتژیک محسوب می‌شود. رهبری صبا فولاد در این حوزه نه تنها به افزایش سهم ایران در صادرات محصولات با ارزش افزوده بالاتر کمک می‌کند، بلکه موقعیت کشور را در زنجیره تأمین جهانی فولاد به شکلی پایدار تقویت خواهد کرد. این رویکرد، ضمن کاهش ریسک‌های حمل‌ونقل و افزایش ایمنی، به بهینه‌سازی سبد محصولات صادراتی صنعت فولاد ایران منجر می‌شود.
