*رونمایی از محصول فناورانه فولاد مبارکه در نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز
*معرفی محصول جدید؛ گام راهبردی فولاد مبارکه در خودکفایی صنعتی
در سومین روز از بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، گروه فولاد مبارکه از کلاف گرم مقاوم به محیط ترش با گرید API 5L X60MS رونمایی کرد. این رویداد، شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ با حضور مدیرعامل فولاد مبارکه، جمعی از معاونان، مسئولان وزارت نفت، مدیران ارشد شرکت‌های انرژی و اصحاب رسانه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد.
محصول جدید فولاد مبارکه، پاسخی فناورانه به نیاز صنعت نفت و گاز کشور به ورق‌های مقاوم در برابر خوردگی در خطوط انتقال است. این کلاف فولادی که در شرایط سخت محیط‌های ترش قابل استفاده است، با بهره‌گیری از دانش فنی داخلی و بدون اتکا به منابع خارجی طراحی و تولید شده است.
*سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیون دلاری برای تولید ورق‌های خاص
سعید زرندی، مدیرعامل گروه فولاد مبارکه، در نشست خبری این مراسم از سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیون دلاری این گروه برای تولید سه دسته محصول استراتژیک خبر داد: ۲۰۰ هزار تن ورق سیلیکونی غیرجهت‌دار، ۱۰۰ هزار تن ورق سیلیکونی جهت‌دار ویژه موتورها و ژنراتورها، و ۲۰۰ هزار تن ورق زنگ‌نزن برای صنایع لوازم‌خانگی. به گفته وی، این طرح‌ها در راستای راهبرد کلان تولید محصولات با ارزش‌افزوده بالا طراحی شده‌اند.
زرندی افزود: گروه فولاد مبارکه به‌زودی شرکت جدیدی تحت عنوان «ورق‌های آلیاژی فولاد مبارکه» را تأسیس خواهد کرد تا تولید گریدهای خاص را متمرکز و ساختارمند پیگیری کند. این شرکت با مأموریت توسعه محصولات پیشرفته، قرار است فاصله گروه با فولادهای ساختمانی و عمومی را بیشتر کرده و جایگاه رقابتی فولاد مبارکه را در منطقه و جهان ارتقا بخشد.
*عبور از تولید انبوه به سمت ارزش‌آفرینی صنعتی
مدیرعامل فولاد مبارکه، تغییر رویکرد تولید را ضرورتی برای رقابت‌پذیری در عرصه جهانی دانست و گفت: ما باید از تولید انبوه سنتی عبور کرده و بر تولید ورق‌های خاص و فناورانه تمرکز کنیم، حتی اگر این مسیر باعث کاهش تناژ شود. هدف ما ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر، نه صرفاً افزایش تولید است.
زرندی با اشاره به نمونه شرکت آلمانی تیسن‌کروپ که با وجود رتبه چهلم جهانی از نظر تولید، در بین ۱۰ شرکت نخست دنیا از منظر ارزش‌آفرینی قرار دارد، تأکید کرد که مدل ارزش‌محور تولید، چشم‌انداز جدید فولاد مبارکه است.
*تمرکز بر صنعت نفت و گاز؛ پاسخگویی به نیاز راهبردی کشور
*تولید تخصصی برای لوله‌های انتقال نفت و گاز
مدیرعامل گروه فولاد مبارکه اعلام کرد که این گروه در سال جاری، برنامه ویژه‌ای برای تأمین نیاز صنعت نفت و گاز به ورق‌های خاص دارد. وی خاطرنشان کرد: امسال حدود ۵۰ هزار تن ورق موردنیاز پروژه‌های نفتی وارد شده که هدف ما حذف این واردات و تأمین کامل نیاز کشور از طریق تولید داخلی است.
زرندی افزود: با تکمیل سبد محصولات خاص، فولاد مبارکه می‌تواند سهم خود را در پروژه‌های انتقال نفت و گاز به‌طور کامل تثبیت کرده و حتی به صادرات این محصولات نیز ورود کند.
*فروش داخلی اولویت دارد، صادرات هدفمند ادامه دارد
در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره صادرات، زرندی تصریح کرد که مدل فروش فولاد مبارکه بر اساس سیاست‌های وزارت صمت است: ابتدا تأمین کامل نیاز داخل، سپس صادرات هدفمند. به گفته وی، فولاد مبارکه هم‌اکنون به ۵۰ کشور جهان صادرات دارد و در صورت اشباع بازار داخلی، ظرفیت صادراتی در حوزه ورق گرم تا دو تا سه برابر قابل افزایش است.
*سیاست‌های پایدار انرژی و محیط‌زیست در فولاد مبارکه
*افزایش ۲۵۰ مگاواتی برق خورشیدی تا پایان تابستان
مدیرعامل فولاد مبارکه در پاسخ به سؤالات رسانه‌ها درباره تأمین انرژی برق، با اشاره به برنامه‌های بلندمدت گروه در حوزه برق خورشیدی گفت: در حال حاضر، ۱۲۰ مگاوات برق خورشیدی و ۴۰۰ مگاوات برق از نیروگاه سیکل ترکیبی در مدار تولید قرار دارد. همچنین پیش از بهره‌برداری از این دو نیروگاه، ۲۵۰ مگاوات برق از منابع دیگر تأمین می‌شده است.
وی افزود: طبق برنامه‌ریزی‌ها، تا پایان تابستان سال جاری، ۲۵۰ مگاوات به ظرفیت برق خورشیدی فولاد مبارکه افزوده خواهد شد. علاوه بر این، در صورت تحقق وعده مپنا برای راه‌اندازی بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی، ۳۰۰ مگاوات برق دیگر تا آذرماه امسال به مدار خواهد پیوست. این طرح‌ها گامی مهم در جهت کاهش وابستگی به برق دولتی و افزایش تاب‌آوری انرژی صنایع است.
*توسعه نیروگاه سمنان؛ گام تکمیلی برای تولید مستقل انرژی
زرندی در ادامه سخنان خود، از برنامه فولاد مبارکه برای افزایش ظرفیت نیروگاه سمنان خبر داد. به گفته وی، این نیروگاه قرار است تا سطح ۶۰ مگاوات توسعه یابد. این اقدام مکمل راهبرد انرژی پایدار گروه است که هدف آن، تأمین برق موردنیاز از منابع داخلی و تجدیدپذیر است.
*مدیریت منابع آبی؛ جایگزینی پساب به‌جای آب زاینده‌رود
*کاهش وابستگی به منابع آب سطحی
یکی از مهم‌ترین اقدامات محیط‌زیستی فولاد مبارکه، کاهش برداشت از حوضه آبریز زاینده‌رود است. زرندی اعلام کرد که سهم مصرفی این شرکت از این حوضه کمتر از ۱.۵ درصد کل مصرف است و برنامه‌ریزی دقیقی برای قطع کامل برداشت از رودخانه در حال اجراست.
وی خاطرنشان کرد که قرارداد استفاده از پساب ۱۴ شهر اطراف فولاد مبارکه به امضا رسیده و تاکنون ۹ مورد از این پروژه‌ها وارد مرحله اجرا شده‌اند. این اقدام، علاوه بر حفاظت از منابع آبی، به الگوی موفقی از بازچرخانی و مدیریت پایدار آب در صنایع کشور تبدیل شده است.
*پروژه انتقال آب از دریا؛ چشم‌انداز بلندمدت
زرندی در ادامه به پروژه ملی انتقال آب از دریا نیز اشاره کرد و گفت: در صورت بهره‌برداری از این پروژه، نیاز آبی فولاد مبارکه به‌طور کامل از این مسیر تأمین خواهد شد و برداشت از زاینده‌رود به صفر خواهد رسید. این پروژه با تأکید بر عدالت در دسترسی به منابع آبی و پایداری زیست‌محیطی، یکی از اولویت‌های راهبردی شرکت در دهه پیش‌رو است.
*معیار جدید ارزیابی شرکت‌ها؛ از تناژ به ارزش‌آفرینی
*شاخص «ارزش‌افزوده» جایگزین «تناژ» شده است
زرندی با بیان تحولات جدید در شاخص‌های عملکرد صنعتی گفت: در گذشته، میزان تناژ تولید، معیار اصلی سنجش شرکت‌های فولادی بود؛ اما امروز، میزان ارزش‌آفرینی اقتصادی و فناورانه به‌عنوان شاخص ارزیابی مطرح است.
وی با ذکر مثال شرکت آلمانی تیسن‌کروپ، که در رتبه چهلم جهانی از نظر تناژ اما در جمع ۱۰ شرکت برتر از منظر ارزش‌آفرینی قرار دارد، تأکید کرد: فولاد مبارکه نیز با حرکت به سمت تولید گریدهای خاص، در مسیر تبدیل‌شدن به شرکتی ارزش‌آفرین و اثرگذار قرار دارد.
*تولید کلاف گرم API X60؛ خودکفایی در گریدهای سرویس ترش با تکیه بر دانش بومی
*خلق ارزش صنعتی با مهندسی داخلی
غلامرضا سلیمی، معاون بهره‌برداری گروه فولاد مبارکه، در حاشیه مراسم رونمایی از کلاف گرم API X60 در نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز، روند تولید این گرید خاص فولادی را تبلور توان مهندسی داخلی و دانش بومی دانست. به گفته وی، فولاد مبارکه از سال ۱۳۹۸، فرآیند تولید گرید API را با موفقیت آغاز کرده و توانسته آن را در پروژه مهم ملی “گوره به جاسک” مورد استفاده قرار دهد.
سلیمی افزود: در آن زمان فولاد مبارکه تنها قادر به تولید تختال API بود که در اختیار نوردکاران و لوله‌سازان قرار می‌گرفت. اما با تعریف پروژه‌ای شش‌ماهه در داخل شرکت، تیم مهندسی موفق شد بخشی از این تختال‌ها را در همان مجتمع به ورق تبدیل کند و نورد گرم آن‌ها را در ضخامت‌های زیر ۱۶ میلی‌متر اجرا نماید.
*نوآوری در فرآیند نورد؛ بدون کمک خارجی
وی با تأکید بر اینکه هیچ کمک خارجی در طراحی و اجرای این پروژه دخیل نبوده، خاطرنشان کرد: مهندسان داخلی با تحلیل‌های فنی، طراحی فرآیند، و تغییر موقعیت محل ریداکشن (کاهش ضخامت در نورد)، به محصول نهایی با کیفیت مطلوب دست یافتند. این محصول اکنون به‌عنوان یک گرید کلیدی برای خطوط انتقال نفت و گاز در محیط‌های ترش مورد استفاده قرار می‌گیرد و سرعت اجرای این پروژه‌ها را افزایش داده است.
*رویکرد بازارمحور فولاد مبارکه در حوزه نفت و گاز
*صادرات دانش‌محور؛ حمایت از پیمانکاران داخلی
رضا حیدری، معاون فروش و بازاریابی گروه فولاد مبارکه، در این مراسم با تأکید بر نقش این شرکت در زنجیره تأمین صنعت نفت و گاز گفت: فولاد مبارکه نه‌تنها تأمین‌کننده اصلی کلاف گرم سایزهای کمتر از ۲۰ اینچ، بلکه با مشارکت دیگر نوردکاران، تأمین‌کننده ورق‌های مورد نیاز لوله‌های قطور نیز هست.
وی افزود: فولاد مبارکه از دو دهه پیش با تولید گریدهای API GR B وارد این حوزه شد و اکنون با گسترش سبد محصولات، گریدهایی چون API X52 و API X60 را با موفقیت در سرویس‌های ترش تولید می‌کند. تولید این گریدها به‌ویژه در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به نقطه بلوغ رسید و امسال نیز برای اولین بار کلاف گرم گرید API 5L X60 در کشور تولید شده است.
*واردات اسلب بی‌مورد؛ زنگ خطر برای تولید داخل
معاون فروش فولاد مبارکه در بخشی از سخنان خود ضمن انتقاد از خبر واردات ۴۰ هزار تن اسلب موردنیاز پروژه‌های نفت و گاز، آن را مغایر با توان داخلی دانست و گفت: این اقدام در حالی انجام شده که توان فنی و تولیدی کامل برای تأمین این اسلب‌ها در داخل و در مجموعه فولاد مبارکه وجود دارد.
حیدری تأکید کرد: حمایت از تولید داخل، صرفاً با مصرف محصولات داخلی معنا پیدا می‌کند. ما انتظار داریم نهادهای مسئول در حوزه نفت و انرژی، مدل‌های مالی جدیدی برای همکاری پایدار با تولیدکنندگان فولادی طراحی کنند تا وابستگی به واردات کاهش یابد.
*مدل‌های مالی پیشنهادی؛ تسویه گازی در برابر ورق
در همین راستا، حیدری پیشنهاد داد که یکی از راه‌حل‌های حمایت از تولیدکنندگان فولاد، تسویه گاز مصرفی این شرکت‌ها در قبال تحویل ورق یا اسلب به پیمانکاران پروژه‌های نفتی باشد. وی گفت: در گذشته، فولاد مبارکه با گشایش اعتبار اسنادی (LC) به برخی پیمانکاران کمک کرده است، اما لازم است این حمایت‌ها در قالب ساختارهای مالی جدید و پایدارتری ادامه یابد.
*تأیید فنی و راهبردی فولاد مبارکه از سوی صنعت نفت و گاز کشور
*فولاد مبارکه؛ تولیدکننده قدر فولاد خام برای انتقال انرژی
سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، در بازدید از نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، فولاد مبارکه را یکی از بازیگران اصلی زنجیره تأمین فولاد خام موردنیاز خطوط انتقال نفت و گاز کشور توصیف کرد.
وی با اشاره به استانداردهای سخت‌گیرانه در حوزه تولید لوله‌های گاز ترش، تأکید کرد: پارامترهایی نظیر گرید X، مقاومت به خوردگی، و تست‌های کیفی دقیق برای تأیید این لوله‌ها ضروری است و فولاد مبارکه توانسته با موفقیت از این آزمون‌ها عبور کند. از نظر شرکت ملی گاز، این گروه صنعتی یکی از منابع مطمئن داخلی برای تأمین ورق‌های فولادی راهبردی است.
*پروژه پارس جنوبی؛ آزمون موفق دیگر فولاد مبارکه
کیوان طریقتی، عضو هیئت‌مدیره شرکت نفت و گاز پارس نیز در همین نمایشگاه از همکاری استراتژیک با فولاد مبارکه سخن گفت. وی پروژه خط لوله گاز ترش ۳۲ اینچ پارس جنوبی را نمونه‌ای از این همکاری عنوان کرد و افزود: این پروژه نقش حیاتی در انتقال گاز ترش دارد و فولاد مبارکه پیش از این در پروژه گوره به جاسک نیز کارنامه موفقی ارائه داده است.
طریقتی افزود: با توجه به ظرفیت روزانه برداشت بیش از ۵۶ میلیون مترمکعب گاز ترش در میدان‌های منطقه پارس جنوبی، نیاز به توسعه زیرساخت انتقال انرژی اجتناب‌ناپذیر است و در این مسیر، فولاد مبارکه نقش محوری ایفا می‌کند.
*بالاترین استانداردهای کیفیت در سطح منطقه
*محصولات رقابت‌پذیر با اروپا
سیامک ضیائی، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره شرکت صنایع باربد فناور، با اشاره به همکاری ۲۰ ساله این مجموعه با فولاد مبارکه اظهار داشت: در پروژه‌های متعدد نفت و گاز و سازه‌های فولادی، از محصولات فولاد مبارکه استفاده کرده‌ایم و باید اذعان داشت که این شرکت در کیفیت، بالاترین استانداردهای داخلی و منطقه خاورمیانه را رعایت کرده و در سطح رقابت با اروپا قرار دارد.
وی به‌ویژه از تولید گرید X60 ترش برای نخستین‌بار در کشور تمجید کرد و آن را گامی بزرگ در جهت کاهش واردات و جلوگیری از خروج ارز دانست.
*همکاری راهبردی با فولاد اکسین خوزستان
محمد هیزم‌بر، مدیر فروش و بازاریابی شرکت فولاد اکسین خوزستان، با اشاره به سابقه همکاری با فولاد مبارکه از سال‌های ۱۳۹۲ تاکنون، اعلام کرد: با تأمین حدود ۱.۵ تا ۲ میلیون تن تختال از سوی فولاد مبارکه و تبدیل آن به ورق توسط اکسین، بخش قابل‌توجهی از نیاز لوله‌سازان کشور برطرف شده است.
وی تأکید کرد که تمامی محصولات این همکاری، مطابق با استانداردهای جهانی و داخلی تولید و تحویل شده و کاملاً پاسخ‌گوی نیازهای صنعت نفت و گاز بوده‌اند.
***
رونمایی از کلاف گرم API X60 در نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، صرفاً یک رویداد صنعتی نبود؛ بلکه نقطه تلاقی سه مسیر کلیدی برای آینده صنعت فولاد ایران را نشان داد: تولید دانش‌بنیان، هم‌راستایی با نیاز ملی، و رقابت‌پذیری منطقه‌ای.
گروه فولاد مبارکه، با عبور از تولید انبوه به سمت محصولات با گرید بالا و ارزش‌افزوده بالا، رویکردی آینده‌نگرانه اتخاذ کرده است. تأسیس شرکت “ورق‌های آلیاژی”، سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیون دلاری در خطوط خاص، تولید کلاف مقاوم به محیط ترش با دانش بومی، و تأمین برق و آب از منابع پایدار، همگی نشانه‌هایی از این تغییر رویکردند.
از سوی دیگر، تأیید گسترده مدیران صنعت نفت و گاز کشور و شرکت‌های همکار در حوزه لوله‌سازی، به جایگاه استراتژیک فولاد مبارکه در زنجیره انرژی کشور رسمیت بخشیده است. جایگاهی که می‌تواند با ادامه سیاست‌های حمایت از تولید داخل، توسعه صادرات، و مدل‌های نوین تأمین مالی، تثبیت و ارتقا یابد.
در نهایت، تجربه فولاد مبارکه در این مسیر، الگویی الهام‌بخش برای سایر شرکت‌های صنعتی ایران است که چگونه می‌توان با تکیه بر توان داخلی، محصولاتی در تراز جهانی تولید و به نیازهای ملی پاسخ داد.
