صدرنشینی شبریز در سودآوری پالایشگاهی کشور
شرکت پالایش نفت تبریز با ثبت حاشیه سود ۷ درصدی در سال ۱۴۰۳، در کنار پالایش نفت اصفهان، به بالاترین سطح سودآوری در صنعت پالایشگاهی ایران دست یافت. این شرکت حاشیه سود عملیاتی معادل ۶ دلار به ازای هر بشکه نفت خام فرآوری شده را محقق کرد. این دستاورد مالی، پالایشگاه تبریز را به عنوان سودآورترین پالایشگاه کشور معرفی می‌کند. عملکرد موفق امور مالی و پرداخت به موقع تعهدات، تخفیف مالیاتی ۸۰۸ میلیارد تومانی را نیز برای شرکت به همراه داشته است.
پیشتازی در استانداردهای زیست‌محیطی و تولید سبز
پالایشگاه تبریز به عنوان تنها پالایشگاه ایرانی، موفق به ثبت پروژه کاهش گازهای گلخانه‌ای در سازمان ملل متحد شده است. این شرکت با بهره‌برداری مستمر از واحد TGT و واحد بنزن اکسترکشن طی ۱۲ سال گذشته، از فهرست صنایع آلاینده خارج شده و به یک پالایشگاه سبز تبدیل شده است. در حال حاضر کل بنزین تولیدی این مجموعه با استاندارد یورو ۵ عرضه می‌شود و تولید گازوئیل نیز با همین استاندارد به زودی به ۱۰۰ درصد خواهد رسید.
افزایش ظرفیت فرآوری و تامین انرژی شمال غرب
ظرفیت فرآوری نفت خام در پالایشگاه تبریز از ظرفیت تجاری ۱۱۰ هزار بشکه در روز فراتر رفته است. این پالایشگاه با تلاش کارکنان خود به رکورد فرآوری بیش از ۱۱۳ هزار بشکه در روز دست یافت. این میزان تولید، ۷ درصد از کل نفت خام فرآوری‌شده در کشور را شامل می‌شود. این مجموعه نقش کلیدی در تامین سوخت مورد نیاز منطقه شمال غرب ایران ایفا می‌کند.
سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون یورویی برای کیفی‌سازی محصولات
پالایشگاه تبریز پروژه جامع کیفی‌سازی (RCD) را با بودجه‌ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون یورو تعریف کرده است. مدیرعامل شرکت اعلام کرد این پروژه عظیم بدون نیاز به دریافت وام و از محل ذخایر فعلی شرکت طی ۳ تا ۴ سال آینده قابل اجراست. اجرای این طرح، ۴ میلیون لیتر مازوت پرگوگرد را به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تبدیل خواهد کرد. این محصولات شامل ۳ میلیون لیتر مازوت کم‌گوگرد، ۱ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل، و گوگرد است.
استقلال آبی با پروژه عظیم بازیافت پساب
پروژه تصفیه‌خانه پساب تبریز با مشارکت شرکت‌های پتروشیمی، گامی مهم در جهت استقلال آبی پالایشگاه است. فاز اول این پروژه با ظرفیت ۵ میلیون متر مکعب تا شهریور ماه به بهره‌برداری می‌رسد. این طرح وابستگی پالایشگاه به آب زرین‌رود را تا ۸۰ درصد کاهش می‌دهد و سالانه ۲.۵ میلیون لیتر در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کند. همچنین یک واحد بازیافت آب‌های آلوده با اعتبار ۸ میلیون یورو نیز در حال اجراست.
جهش چشمگیر در صادرات و درآمدهای ارزی
عملکرد صادراتی پالایش نفت تبریز در سال ۱۴۰۳ رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه کرد. حجم صادرات با رشد ۳۰۰ درصدی از ۱۴۰۰ تن به ۱۱۷ هزار و ۴۲۵ تن رسید. به موازات آن، مبلغ فروش دلاری محصولات با رشد ۴۳۵ درصدی، از ۱۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ به ۵۵ میلیون دلار در سال ۱۴۰۳ افزایش یافت. تنوع محصولات صادراتی نیز از ۵ به ۸ نوع محصول رسیده است.
ورود به سرمایه‌گذاری‌های پتروشیمی و افزایش سودآوری
پالایشگاه تبریز با سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون یورویی در پتروشیمی تبریز، به دنبال افزایش هم‌افزایی و سودآوری است. همچنین پروژه ارسال گازهای خروجی واحد PSA با هزینه ۲.۴ میلیون یورو و بازگشت سرمایه کمتر از یک سال، سودآوری شرکت را سالانه ۳ میلیون یورو افزایش می‌دهد. این اقدامات نشان‌دهنده راهبرد کلان شرکت برای توسعه پایدار و ارتقای زنجیره ارزش است.
مواجهه با چالش‌های مالی و قوانین بالادستی
مدیرعامل پالایشگاه تبریز به چالش‌هایی نظیر کاهش تخفیف نفت خام و افزایش شدید هزینه‌های گاز مصرفی اشاره کرد. بر اساس قوانین جدید، پالایشگاه‌ها باید ۴.۸ همت بابت گاز پرداخت کنند که چالشی جدی محسوب می‌شود. این شرکت خواستار اصلاح قوانین و استفاده از راهکارهایی مانند تهاتر بدهی‌ها با مطالبات شرکت برای تامین مالی پروژه‌ها شد.
***
عملکرد پالایشگاه نفت تبریز در سال مالی گذشته، تصویری از یک تحول ساختاری موفق را به نمایش می‌گذارد. دستیابی به بالاترین حاشیه سود در صنعت پالایشی کشور، نه یک اتفاق، بلکه نتیجه تمرکز همزمان بر بهینه‌سازی تولید، مدیریت هوشمندانه مالی و پیشتازی در استانداردهای زیست‌محیطی است. جهش فوق‌العاده درآمدهای ارزی و حجم صادرات، ظرفیت بالای این شرکت برای رقابت در بازارهای منطقه‌ای را اثبات می‌کند. سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های کیفی‌سازی و زیرساختی مانند بازیافت آب، نشان‌دهنده یک چشم‌انداز بلندمدت برای تبدیل شدن از یک پالایشگاه سنتی به یک مجتمع پتروپالایشی پیشرو در سطح قاره آسیا است. موفقیت نهایی این چشم‌انداز، اکنون به مدیریت چالش‌های ناشی از قوانین بالادستی و تامین پایدار منابع مالی گره خورده است.
