با راه‌اندازی واحد دوم نمک‌زدایی بندرعباس، بزرگ‌ترین مجتمع تصفیه آب ایران با ظرفیت سالانه 140 میلیون مترمکعب به بهره‌برداری رسید. این پروژه با سرمایه‌گذاری 203 میلیون یورویی و 62,700 میلیارد ریالی شرکت‌های بزرگ معدنی و با حمایت ایمیدرو اجرا شده است. هدف اصلی این طرح، ایجاد زیرساخت ملی برای تأمین پایدار آب صنایع در استان‌های هرمزگان، کرمان، یزد و اصفهان است. این دستاورد بزرگ با تکیه بر توان مهندسان ایرانی و بومی‌سازی دانش فنی در شرایط تحریم محقق شد.
تضمین آب صنایع با ظرفیت 140 میلیون مترمکعبی
با بهره‌برداری از واحد دوم مجتمع نمک‌زدایی بندرعباس، ظرفیت تولید آب شیرین این مجموعه به 140 میلیون مترمکعب در سال رسید. واحد جدید به تنهایی قادر است روزانه 200 هزار مترمکعب آب دریا را نمک‌زدایی کند که معادل 70 میلیون مترمکعب در سال است. این پروژه که با فرمان دکتر پزشکیان، رئیس جمهور، افتتاح شد، یک زیرساخت ملی راهبردی برای پایداری تولید صنعتی محسوب می‌شود. این ظرفیت عظیم، پشتیبان اصلی تأمین آب شرب و صنعتی برای استان‌های جنوبی و فلات مرکزی ایران خواهد بود.
سرمایه‌گذاری عظیم برای یک زیرساخت ملی
برای اجرای واحد دوم این پروژه ملی، سرمایه‌گذاری قابل توجهی معادل 203 میلیون یورو و 62,700 میلیارد ریال انجام شده است. این سرمایه‌گذاری با مشارکت شرکت‌های معدنی و صنعتی گل‌گهر، ملی صنایع مس ایران و معدنی و صنعتی چادرملو صورت گرفت. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و وزارت صمت نیز راهبری و حمایت از این طرح را بر عهده داشتند. این منابع مالی مستقیماً صرف ایجاد زیرساخت‌های حیاتی در ساحل خلیج‌فارس و توسعه فناوری‌های بومی شده است.
بومی‌سازی دانش فنی؛ دستاوردی در دل تحریم‌ها
یکی از ویژگی‌های برجسته این پروژه، بومی‌سازی کامل دانش فنی طراحی، نصب و راه‌اندازی در مقیاس صنعتی است. تمام مراحل طراحی پایه و تفصیلی توسط مهندسان ایرانی و شرکت‌های داخلی، از جمله شرکت مهندسی توسعه آب آسیا، انجام گرفت. در شرایط تحریم‌های گسترده، سازه‌های صنعتی، سیستم‌های پایپینگ، تجهیزات ابزار دقیق و سامانه‌های کنترل و اتوماسیون توسط سازندگان ایرانی طراحی و اجرا شدند. این امر نشان‌دهنده تحقق یک دستاورد بزرگ با تکیه بر توان داخلی کشور است.
اشتغال‌زایی و رونق کسب‌وکارهای محلی
این پروژه علاوه بر تأمین آب، تأثیرات اقتصادی مثبتی نیز به همراه داشته است. با بهره‌برداری از واحد جدید، بیش از 200 فرصت شغلی مستقیم و حدود 400 فرصت غیرمستقیم ایجاد می‌شود. در دوران ساخت نیز، تأمین بخش عمده‌ای از تجهیزات و خدمات از داخل کشور، رونق صنایع داخلی را در پی داشت. حضور پیمانکاران ایرانی در بندرعباس موجب رشد کسب‌وکارهای محلی و توسعه توان فنی در استان هرمزگان شده است.
تعهد به استانداردهای زیست‌محیطی
پروژه نمک‌زدایی بندرعباس با رعایت کامل استانداردهای زیست‌محیطی اجرا شده است. پایش‌های فصلی با همکاری دانشگاه هرمزگان نشان می‌دهد شاخص‌های کیفی آب در محدوده مجاز قرار دارند. افزایش شوری در محل تخلیه پساب کمتر از 0.1 PSU بوده و در فاصله 200 متری به شرایط طبیعی بازمی‌گردد. استفاده از روش اسمز معکوس (RO) که مصرف انرژی کمتر و تولید پساب کمتری نسبت به روش‌های حرارتی دارد، ردپای زیست‌محیطی پروژه را به حداقل رسانده است.
نقش محوری ایمیدرو در تحقق پروژه
به گفته مدیرعامل شرکت تأمین و انتقال آب خلیج فارس (واسکو)، حمایت‌های راهبردی ایمیدرو نقشی کلیدی در موفقیت این طرح داشته است. ایمیدرو با ایجاد هماهنگی میان شرکت‌های سرمایه‌گذار، زمینه هم‌افزایی منابع مالی و فنی را فراهم کرد. این سازمان همچنین در تسهیل فرآیند اخذ مجوزهای زیست‌محیطی و نظارت بر رعایت استانداردها نقشی محوری ایفا نمود. این مشارکت به عنوان الگویی موفق از همکاری دولت و بخش خصوصی در توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور شناخته می‌شود.
افق آینده: توسعه فازهای جدید و خط انتقال دوم
هم‌زمان با بهره‌برداری از واحد دوم، تفاهم‌نامه احداث واحدهای سوم و چهارم با ظرفیت هرکدام 70 میلیون مترمکعب در سال نهایی شده است. همچنین، فاز دوم خط انتقال آب خلیج‌فارس با مشارکت شرکت ملی صنایع مس ایران در حال اجراست. این خط به طول تقریبی 452 کیلومتر تا منطقه سرچشمه امتداد یافته و ظرفیت نهایی آن 210 میلیون مترمکعب در سال خواهد بود. با تکمیل این فازها، ظرفیت کل انتقال آب به فلات مرکزی به بیش از 350 میلیون مترمکعب در سال خواهد رسید.
***
راه‌اندازی واحد دوم نمک‌زدایی بندرعباس، یک جهش استراتژیک در مدیریت منابع آب و پشتیبانی از صنایع کشور است. این پروژه عظیم که با سرمایه‌گذاری مشترک غول‌های معدنی ایران و راهبری ایمیدرو به ثمر نشسته، امنیت آبی صنایع حیاتی در فلات مرکزی را تضمین می‌کند. اهمیت این دستاورد فراتر از تولید آب است؛ این طرح با تکیه بر بومی‌سازی دانش فنی در شرایط تحریم، توانمندی مهندسی ایران را به نمایش می‌گذارد. از منظر اقتصادی، این پروژه با ایجاد اشتغال پایدار و رونق صنایع پایین‌دستی، یک سرمایه‌گذاری مولد و زیرساختی محسوب می‌شود. در نهایت، این اقدام نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم در تأمین منابع پایدار برای توسعه صنعتی و کاهش وابستگی به آب‌های زیرزمینی است.
