رئیس کل سازمان امور مالیاتی از رشد 80 درصدی بهره‌برداری مؤدیان از تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم خبر داد و اعلام کرد نصاب آن برای عملکرد سال 1404 به 216 میلیارد ریال افزایش یافته است. این رویکرد تسهیل‌گرایانه منجر به استقبال گسترده اصناف و مشاغل شده و تعداد کاربران این تبصره را به بیش از 12 میلیون نفر رسانده است. همچنین، افزایش معافیت‌ها و اجرای طرح‌هایی مانند اظهارنامه پیش‌فرض و نشان‌دار کردن مالیات‌ها، شفافیت و تمکین مالیاتی را به شکل چشمگیری افزایش داده است.
رویکرد تسهیل‌گرایانه سازمان امور مالیاتی در قبال اصناف
سید محمدهادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، بر رویکرد حمایتی و تسهیل‌گرایانه این سازمان در قبال مؤدیان تأکید کرد. او تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم را ابزاری کارآمد برای شفافیت و حمایت از اصناف و مشاغل دانست. این تبصره به سازمان اجازه می‌دهد تا مالیات مقطوعی را بر اساس داده‌های موجود برای مشاغل تعیین کند. این سیاست به ویژه برای کسب‌وکارهای خرد و متوسط که فاقد زیرساخت‌های حسابرسی پیچیده هستند، طراحی شده است.
تبصره ماده 100 فرار مالیاتی نیست؛ بلکه ابزار شفافیت است
سبحانیان با رد برخی برداشت‌های نادرست، تصریح کرد که تبصره ماده 100 به هیچ وجه معادل فرار مالیاتی نیست. هدف اصلی این سازوکار، تسهیل فرآیند پرداخت مالیات برای بخش بزرگی از مؤدیان است. این روش با اتکا به اطلاعات سیستمی و پایگاه‌های داده سازمان، منافع مالیاتی کشور را نیز تأمین می‌کند. سازمان امور مالیاتی از مؤدیانی که با ثبت شفاف خرید و فروش خود در سامانه مؤدیان همکاری می‌کنند، تقدیر می‌کند.
افزایش چشمگیر استفاده از تبصره ماده 100
معاون وزیر اقتصاد از افزایش 20 درصدی نصاب بهره‌مندی از این تبصره برای عملکرد سال 1404 خبر داد. این نصاب به 216 میلیارد ریال درآمد کالا و خدمات رسیده که نسبت به دو سال گذشته سه برابر شده است. این افزایش باعث شده تا تعداد بیشتری از مؤدیان بتوانند از مزایای آن استفاده کنند. آمارها نشان می‌دهد تعداد بهره‌مندان از این ظرفیت برای عملکرد سال 1403 به 12,587,762 نفر رسیده است. این رقم رشد 80 درصدی نسبت به 6,968,202 نفر سال گذشته را نشان می‌دهد.
کاهش 50 درصدی تکمیل اظهارنامه‌های سنتی
استقبال از روش‌های سیستمی باعث کاهش 50 درصدی تکمیل اظهارنامه‌های اشخاص حقیقی شده است. تعداد این اظهارنامه‌ها از 1,067,069 مورد در سال 1403 به 539,328 مورد در سال 1404 کاهش یافته است. این آمار بیانگر موفقیت سازمان در ترویج محاسبه سیستمی مالیات بر مبنای تبصره ماده 100 و پذیرش اظهارنامه پیش‌فرض است. مجموع مالیات ابرازی از این دو روش برای عملکرد سال 1403 حدود 75 همت بوده که نسبت به 57 همت سال قبل رشد قابل توجهی داشته است.
معافیت مالیاتی صفر برای 90 درصد مؤدیان تبصره 100
سبحانیان به افزایش دو برابری معافیت‌های مالیاتی مشاغل در عملکرد سال 1403 اشاره کرد. این معافیت از 47 میلیون تومان به 100 میلیون تومان افزایش یافته و برای کاربران سامانه مؤدیان تا سقف 144 میلیون تومان است. در نتیجه این سیاست، برای عملکرد سال 1403، حدود 90 درصد مؤدیان (11,321,369 نفر) مشمول مالیات مقطوع صفر شدند. تنها 10 درصد باقی‌مانده (1,266,393 نفر) مالیاتی بیش از صفر پرداخت کرده‌اند که نشان از حمایت از کسب‌وکارهای کوچک دارد.
رشد 162 درصدی مبلغ مالیات در اظهارنامه‌های پیش‌فرض
طرح ارسال اظهارنامه پیش‌فرض برای مؤدیان خارج از شمول تبصره 100 نیز با موفقیت همراه بوده است. در سال دوم اجرای این طرح، تعداد مؤدیان استفاده‌کننده با رشد 80 درصدی از 13,617 نفر به 24,424 نفر رسید. مبلغ مالیات ابرازی نیز با رشد خیره‌کننده 162 درصدی، از 5.8 هزار میلیارد تومان به 15.2 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این آمار نشان‌دهنده افزایش دقت و شفافیت در محاسبه مالیات این گروه از مؤدیان است.
***
سیاست‌های اخیر سازمان امور مالیاتی، به ویژه در خصوص تبصره ماده 100 و سامانه‌های هوشمند، یک تحول ساختاری در نظام مالیاتی کشور محسوب می‌شود. رشد 80 درصدی بهره‌برداری از این تبصره و استقبال بیش از 12 میلیون مؤدی، نشان از موفقیت رویکرد تسهیل‌گرایانه و داده‌محور دارد. این اقدامات نه تنها فرآیندها را برای مشاغل کوچک ساده کرده، بلکه با افزایش شفافیت، به رشد 162 درصدی مبلغ مالیات ابرازی در بخش اظهارنامه‌های پیش‌فرض منجر شده است. طرح نوآورانه «نشان‌دار کردن مالیات‌ها» با تأمین 9.6 همت اعتبار برای 881 پروژه، اعتماد عمومی و مشارکت اجتماعی را تقویت کرده و افق جدیدی در مدیریت منابع عمومی گشوده است.
