رضا حیدری، معاون فروش فولاد مبارکه، صادرات غیررسمی را چالشی جدی برای صنعت فولاد دانست. او اختلاف نرخ ارز دولتی و آزاد را عامل اصلی خروج محصولات از چرخه تولید رسمی معرفی کرد. حیدری راهکار موثر برای مقابله با این پدیده را الزام به استفاده از «گواهی صادراتی» عنوان نمود. این گواهی که از طریق خرید در بورس کالا صادر می‌شود، بازگشت ارز حاصل از صادرات را تضمین می‌کند و مانع خام‌فروشی می‌شود.
صادرات غیررسمی؛ چالش جدید صنعت فولاد
رضا حیدری، معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه اصفهان، یکی از چالش‌های اخیر صنعت فولاد را صادرات غیررسمی محصولات عنوان کرد. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که اختلاف معناداری میان نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ رسمی مورد تایید دولت وجود دارد. در چنین شرایطی، بخشی از محصولاتی که برای مصرف در صنایع پایین‌دستی داخلی در بورس کالا عرضه شده، از مسیر اصلی خود منحرف می‌شود. این محصولات به دلیل جذابیت اختلاف نرخ ارز، از سیستم رسمی تولید خارج شده و با استفاده از کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف به صورت غیررسمی صادر می‌شوند.
تهدید صادرات رسمی با دامپینگ قیمتی ناخواسته
صادرات غیررسمی پیامدهای نامطلوب و گسترده‌ای برای صنعت فولاد کشور به همراه دارد. یکی از این پیامدها، خروج مواد اولیه از چرخه تولید و فرآوری است. محصولاتی که باید در فرآیندهای تکمیلی به کالاهایی با ارزش افزوده بالاتر تبدیل شوند، به صورت خام به کشورهای همسایه ارسال می‌گردند. علاوه بر این، این کالاها به دلیل همان اختلاف نرخ ارز، با قیمتی بسیار پایین‌تر در بازارهای منطقه‌ای عرضه می‌شوند. این موضوع یک تهدید جدی برای صادرات رسمی کشور ایجاد می‌کند و عملاً به دامپینگ قیمتی ناخواسته منجر می‌شود.
«گواهی صادراتی»؛ راهکار شفاف‌سازی جریان صادرات
برای مدیریت این وضعیت چالش‌برانگیز، یک راهکار موثر و ساختاری وجود دارد. معاون فروش فولاد مبارکه پیشنهاد می‌کند که نظارت دقیقی در گمرکات کشور اعمال شود. بر این اساس باید دستورالعمل‌هایی تدوین شود تا صادرات محصولات فولادی یا منحصراً توسط خود فولادسازان انجام شود، یا از طریق بازرگانان معتبر صورت پذیرد. در حالت دوم، صادرات باید الزاماً با ارائه «گواهی صادراتی» معتبر از سوی بازرگان انجام گیرد. گمرک جمهوری اسلامی باید کنترل‌های لازم را برای اطمینان از این موضوع به کار گیرد.
تضمین بازگشت ارز با محوریت بورس کالا و گمرک
مبنای صدور گواهی صادراتی، شفافیت کامل در فرآیند خرید است. بازرگانان برای دریافت این گواهی، باید کالا را در بستر شفاف بورس کالا و از رینگ صادراتی تولیدکننده خریداری کرده باشند. تنها در این صورت است که گمرک می‌تواند مجوز خروج کالا از کشور را پس از ارائه گواهی صادراتی صادر کند. این مکانیزم یک مزیت کلیدی دیگر نیز دارد. با اجرای این فرآیند، متولیان بانک مرکزی نیز اطمینان حاصل می‌کنند که ارز حاصل از این صادرات به صورت کامل و قانونی به چرخه اقتصاد کشور بازمی‌گردد.
***
پیشنهاد فولاد مبارکه برای الزام به «گواهی صادراتی»، یک راهکار ساختاری برای مقابله با اقتصاد خاکستری در صنعت فولاد است. این طرح با ایجاد شفافیت در مبادی خروجی، عملاً انگیزه سودجویی از محل شکاف میان نرخ ارز آزاد و دولتی را از بین می‌برد. اجرای این مکانیزم از طریق بورس کالا، ضمن جلوگیری از خام‌فروشی، به تقویت زنجیره ارزش افزوده داخلی کمک شایانی می‌کند. مهم‌تر از آن، این گواهی به طور مستقیم به تضمین بازگشت ارز حاصل از صادرات می‌انجامد که یک اولویت استراتژیک برای اقتصاد کشور است. این رویکرد در نهایت انضباط مالی در تجارت خارجی فولاد را افزایش می‌دهد و منافع ملی را حفظ می‌کند.
