معاون استراتژی و توسعه فناوری فولاد مبارکه، نوآوری را تنها مسیر بقا و رشد پایدار برای بزرگترین هلدینگ صنعتی کشور دانست. این گروه با گذر از مرز تولید 12.5 میلیون تن و فروش 157 میلیون تن محصول، اکنون معماری آینده خود را بر پایه تعامل با اکوسیستم نوآوری و استارتآپها بنا کرده است. اصلاح مقررات ملی نوآوری بر اساس بازخوردهای اجرایی این غول صنعتی، نشاندهنده جایگاه راهبردی آن در سیاستگذاریهای کلان اقتصادی است.
استراتژی بقا در تلاطمات صنعتی با نوآوری باز
معاون استراتژی و توسعه فناوری فولاد مبارکه در نوزدهمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری، تحلیلی دقیق از شرایط فعلی صنعت ارائه داد. محمدرضا شریفی با اشاره به تلاطمات سریع محیطی و رقابت سنگین در عرصه کسبوکارهای جهانی، نوآوری باز را آخرین و موثرترین راهکار شناختهشده برای غلبه بر این چالشها معرفی کرد. او تأکید کرد که بستر اجرای موفقیتآمیز این استراتژی، وجود یک اکوسیستم نوآوری پویا و پررونق است که بتواند جریان دانش را تسهیل کند. این رویکرد نشان میدهد که دوران اتکای صرف به منابع فیزیکی به سر آمده و بقای صنایع بزرگ در گرو چابکی و جذب ایدههای نوین است.
کارنامه رشد؛ از یک شرکت تا یک گروه 150 عضوی
آمارهای ارائه شده توسط شریفی، تصویری روشن از مسیر تکامل این سرمایه ملی ترسیم میکند. فولاد مبارکه که خود محصول یک انتقال فناوری کامل بوده است، توانسته ظرفیت تولید خود را از عدد 2.4 میلیون تن به رقم قابل توجه 12.5 میلیون تن افزایش دهد. این گروه صنعتی همچنین موفق به گذر از مرز 27 میلیون تن صادرات و ثبت رکورد فروش بیش از 157 میلیون تن محصولات فولادی شده است. نکته حائز اهمیت در این مسیر توسعه، تبدیل شدن فولاد مبارکه از یک تکشرکت به یک گروه صنعتی عظیم متشکل از 150 شرکت مختلف است که لزوم بازنگری در مدلهای مدیریتی را اجتنابناپذیر میکند.
سه پیشران اصلی برای معماری آینده نوآوری
معاون استراتژی فولاد مبارکه برای تداوم این رشد خیرهکننده، مسیر آینده را شفافسازی کرد. او با بیان اینکه برای خلق آینده بهتر عاملی جز نوآوری راهگشا نیست، بر لزوم نگاه اکوسیستمی به مسائل صنعت تأکید کرد. در این مدل جدید، بازیگران عرصه فقط صنعتگران نیستند، بلکه دانشگاهیان، استارتآپها و سرمایهگذاران خطرپذیر شرکتی (CVC) نیز نقش کلیدی دارند. بر همین اساس، سه پیشران اصلی برای تمرکز نوآوری در این گروه شناسایی شده است:
- پایداری و حرکت به سمت اقتصاد چرخشی.
- تحول دیجیتال و پیادهسازی الزامات صنعت نسل 4.0.
- تمرکز بر رقابت و پاسخگویی به تقاضای بازار برای محصولات و مواد پیشرفته.
تأسیس شرکتهای تخصصی مانند ایریسا، شرکت فنیمهندسی و MSTID با مأموریتهای فناورانه، گواهی بر عملیاتی شدن این استراتژی است.
اصلاح قوانین ملی بر اساس تجربیات میدانی مبارکه
شهرام عباسی، مدیرعامل صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر فولاد مبارکه، در بخش دیگری از این نشست به نقش سیاستگذاری این گروه اشاره کرد. سابقه فعالیت جدی این گروه در حوزه فناوری به سال 1396 بازمیگردد و رویکرد آن از توسعه اکوسیستم به سمت نوآوری باز درونسو تغییر یافته است. عباسی تصریح کرد که فولاد مبارکه به عنوان پایلوت سیاستهای نوآوری کشور عمل میکند و بازخوردهای اجرایی این گروه منجر به اصلاح و بازبینی مکرر مقررات توسط نهادهای حاکمیتی شده است. این تعامل سازنده با معاونت علمی ریاستجمهوری، نشاندهنده عزم جدی برای بهبود فضای کسبوکارهای دانشبنیان در مقیاسهای بزرگ است.
ضرورت چابکسازی قوانین برای صنایع بزرگمقیاس
مدیرعامل صندوق CVC فولاد مبارکه با وجود دستاوردهای حاصله، نقدی جدی بر وضعیت موجود مقررات وارد کرد. به گفته وی، قوانین فعلی اکوسیستم نوآوری هنوز با ظرفیتها و مقیاس صنایع بزرگ کشور همخوانی کامل ندارد. عباسی تأکید کرد که برای امکانپذیری نوآوری در ابعاد غولهای صنعتی، فرآیندها باید بسیار چابکتر و مقیاسپذیرتر شوند. او هشدار داد که محدود کردن مقررات حمایتی به شرکتهای دانشبنیان کوچک و متوسط، مانعی برای ورود موثر صنایع مادر به عرصه فناوری است و باید ظرفیتهای قانونی متناسب با بازیگران بزرگ نیز توسعه یابد.
***
رویکرد جدید گروه فولاد مبارکه نشاندهنده یک تغییر پارادایم اساسی در اقتصاد صنعتی ایران است؛ گذار از «توسعه مبتنی بر منبع» به «توسعه مبتنی بر دانش». تمرکز بر سه محور اقتصاد چرخشی، تحول دیجیتال و مواد پیشرفته، هوشمندی این مجموعه در شناسایی ترندهای جهانی فولاد را نشان میدهد. همچنین، نقشآفرینی این شرکت در اصلاح قوانین بالادستی نوآوری، جایگاه آن را از یک بنگاه اقتصادی صرف، به یک رهبر اکوسیستم ارتقا داده است که میتواند الگویی برای سایر صنایع مادر در جهت همافزایی با شرکتهای دانشبنیان باشد.
