ابزارهایی نظیر سابقه سکونت و تسهیلات ساخت بانکی، زمینه اجرای سیاست‌های آمایش سرزمینی در قالب طرح نهضت ملی مسکن را فراهم کرده است.
یکی از رسالت‌های آمایش سرزمین تعادل‌بخشی به نظام سکونتگاهی سرزمین بوده که این امر از طریق ایجاد بستر‌های لازم برای مهاجرت معکوس به خصوص از شهر‌های بزرگ به شهر‌های کوچک و سکونتگاه‌های روستایی است.
در این راستا، نهضت ملی مسکن تلاش کرده است تا با ساخت مسکن و ارایه تسهیلات و مشوق‌های ویژه، محرکی برای توزیع متوازن جمعیت در پهنه سرزمینی باشد.
اجرای طرح‌های مسکن در سطح ملی می‌تواند بستر شکل‌گیری تحرکات جمعیتی در مقیاس‌های منطقه‌ای و ملی را فراهم آورد و از این طریق بر تعادل نظام سکونتگاهی و استفاده از ظرفیت‌های سرزمینی، تأثیرات مثبت را به همراه داشته باشد.
طرح نهضت ملی مسکن در تلاش است تا با اتخاذ فرآیند‌هایی، اجرای طرح‌های مسکن را مطابق با اهداف پیش‌بینی شده در سیاست‌های کلی آمایش سرزمین به پیش ببرد.
حذف شرط سابقه سکونت در طرح نهضت ملی مسکن در صورت مهاجرت به شهر‌های کوچک و مناطق روستایی
در این راستا، هادی علیزاده، کارشناس برنامه‌ریزی شهری گفت: بر اساس قوانین و مقررات مربوطه، متقاضیان در طرح نهضت ملی مسکن باید واجد شرایط بوده و به منظور جلوگیری از جذب جمعیت جدید در شهر‌ها، متقاضیان بر اساس سابقه سکونت پالایش می‌شوند.
وی افزود: این اقدام برای آن است تا از این طریق مانع از حرکت جمعیت از روستا‌ها و شهر‌های کوچک به شهر‌ها و کلانشهر‌ها شود.
علیزاده گفت: بنابراین جهت تأمین مسکن متقاضیان واجد شرایط، شرط سابقه سکونت ملاک عمل بوده و بارگذاری جمعیت جدیدی از شهر‌های دیگر باتوجه به شرط سابقه سکونت ممکن نیست.
در قالب طرح نهضت ملی مسکن، با اتخاذ سیاست‌هایی تلاش شده است تا بستر‌های لازم برای حرکت جمعیت از کلانشهر‌ها و شهر‌های بزرگ به سمت شهر‌های کوچک و روستا‌ها فراهم شود.
در این راستا، متقاضیان ساکن در کلانشهر‌ها می‌توانند تقاضای خود را برای دریافت زمین یا واحد مسکونی در شهر‌های کوچک یا روستا‌ها در صورت تأمین زمین مناسب طرح نمایند. بدین منظور و برای کمک به حرکت جمعیت از کلانشهر‌ها به شهر‌های کوچک و روستا‌ها، سابقه سکونت پنج ساله ملاک عمل نیست.
نهضت ملی مسکن از طریق سیاست تأمین مالی پروژه‌های مسکن در صدد تحقق مهاجرت معکوس و رونق بخشی به توسعه شهر‌های کوچک و سکونتگاه‌های روستایی است.
یکی از سیاست‌های مطرح شده در قالب طرح نهضت ملی مسکن برای تحقق مهاجرت معکوس، پرداخت تسهیلات بانکی است. در این زمینه، با یکسان کردن سقف تسهیلات پرداختی به مبلغ ۵۵۰ میلیون تومان در نقاط شهری تلاش شده است تا از جذابیت کلانشهر‌ها و شهر‌های بزرگ برای ساخت مسکن کاسته شود.
چرا که پیش از این سقف تسهیلات ساخت مسکن در کلانشهر‌ها و مراکز استان‌ها از شهر‌های کوچک بیشتر بوده است.
برای توسعه مناطق روستایی، تسهیلات کم‌بهره (۵ درصد) ساخت مسکن از ۱۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ به ۳۵۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است.
همچنین، در راستای رونق بخشی به سکونتگاه‌های روستایی، طرح مسکن معیشت محور به صورت واگذاری زمین ۵۰۰ متری در روستا‌ها اعلام گردیده که این امر می‌تواند منجر به رونق تولید و ایجاد اشتغال خانگی و خانوادگی در مناطق روستایی شود.
با این اوصاف، نهضت ملی مسکن می‌تواند نقش ویژه و ملموسی در تحرک‌بخشی به سیاست‌های آمایش سرزمین به خصوص تعادل بخشی به نظام سکونتگاهی ایجاد کند.
در این زمینه تلاش برای تحقق شکل‌گیری تعادل منطقه‌ای در توسعه سکونتگاهی سرزمین، شکل بخشی و کمک به مهاجرت‌های معکوس، ارایه طرح تسهیلات کم بهره از جمله اهداف و سیاست‌های نهضت ملی مسکن در راستای اهداف و سیاست‌های آمایش سرزمین است.
