*دغدغه‌ها، چالش‌ها و راهکارهای حیاتی برای صنعت فولاد
صنعت فولاد ایران به عنوان یکی از صنایع مادر، کلیدی و کاملاً راهبردی برای کشور محسوب می‌شود. این صنعت جایگاهی بسیار حساس و استراتژیک دارد که اهمیت آن ایجاب می‌کند نیازها، چالش‌ها و بحران‌های پیش‌روی آن با دقتی مضاعف بررسی گردد. بنا بر آمارهای رسمی و همچنین نظر کارشناسان حوزه صنعت، فولاد ایران از منظر کمی و کیفی در زمره موفق‌ترین صنایع کشور قرار دارد. این صنعت توانسته است جایگاه ایران را در میان 10 کشور برتر تولیدکننده فولاد در سطح جهان تثبیت کند و این یک دستاورد بزرگ است.
*صنعت فولاد، شاخصی برای توسعه اقتصادی
در سطح جهانی، وضعیت تولید آهن و فولاد به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی در ارزیابی رشد و توسعه اقتصادی کشورها شناخته می‌شود. از آنجا که محصولات متنوع فولادی زیربنای اصلی بسیاری از فعالیت‌های صنعتی به شمار می‌آیند، پیشرفت در این صنعت نقش پیش‌برنده‌ای در توسعه دیگر صنایع ایفا می‌کند. از این منظر، توجه و تمرکز ویژه بر صنعت فولاد، هم‌تراز با صنایع نفت و پتروشیمی، برای برنامه‌ریزان و مدیران اجرایی کشور ضرورتی انکارناپذیر است.
*چالش‌های جدی در مسیر تولید فولاد
با این حال، صنعت فولاد ایران امروز با شرایط بسیار دشواری مواجه شده است. محدودیت‌های تأمین انرژی، از جمله کمبود برق در فصول گرم و گاز در فصول سرد سال، به توقف یا کاهش ظرفیت تولید منجر شده است. این موضوع به شکلی مستقیم بر بهره‌وری، رشد و ارزش‌آفرینی این صنعت اثر منفی گذاشته است. علاوه بر این، تحریم‌های بین‌المللی محدودیت‌های جدی در تبادلات مالی، تأمین فناوری‌های نوین و صادرات محصولات فولادی ایجاد کرده‌اند که روند توسعه را کند کرده است.
*ناهماهنگی در زنجیره تأمین و کمبود مواد اولیه
نبود یک سیاست جامع و منسجم برای هدایت زنجیره ارزش فولاد، از مرحله معدن تا محصول نهایی، موجب ایجاد ناهماهنگی شده است. این عدم توازن در بخش‌های مختلف زنجیره تأمین و تولید به وضوح دیده می‌شود. در کنار این مسئله، کمبود مواد اولیه، به‌ویژه سنگ‌آهن باکیفیت و مرغوب، یکی دیگر از چالش‌های جدی این صنعت راهبردی به شمار می‌رود. نوسانات نرخ ارز، نبود ثبات اقتصادی و تورم بالا نیز بر سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی تأثیر منفی گذاشته‌اند.
*تأثیر سیاست‌گذاری‌های ناپایدار بر بازار
سیاست‌گذاری‌های ناپایدار، تصمیمات متناقض و نبود هماهنگی میان نهادهای مسئول، تعادل در زنجیره تولید و بازار فولاد را بر هم زده است. قیمت‌گذاری‌های دستوری نیز فشار مضاعفی را بر تولیدکنندگان وارد کرده و انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، سرعت بالای تحولات فناورانه در صنعت فولاد جهانی، نیاز به نوسازی تجهیزات و توسعه زیرساخت‌های فناورانه را بیش از پیش ضروری کرده است.
*ضرورت تدوین نقشه راه ملی برای صنعت فولاد
در چنین شرایطی، به‌ویژه در دوران پس از جنگ تجاوزکارانه و شکست‌خورده رژیم صهیونیستی علیه ملت ایران، تدوین یک برنامه جامع برای تحول صنعت فولاد اهمیت یافته است. در این مسیر، همکاری همه‌جانبه حاکمیت، دولت، مجلس شورای اسلامی و فعالان بخش خصوصی کاملاً ضروری است. تشکیل جلسات مستمر و مشترک میان این بخش‌ها برای نزدیکی دیدگاه‌ها و ترسیم نقشه راه توسعه، ضرورتی حیاتی است. بی‌توجهی به این موضوع پیامدی جز رکود در این صنعت نخواهد داشت.
*انتظار از دولت برای رفع موانع تولید
از دولت محترم و وزارت صنعت، معدن و تجارت انتظار می‌رود با نگاهی کلان و آینده‌نگر، تصمیماتی عاجل برای رفع چالش‌ها اتخاذ کنند. ترسیم برنامه‌های بلندمدت برای رفع موانع تولید، پیشگیری از بحران‌هایی نظیر ناترازی انرژی و اصلاح قوانین در جهت تسهیل تولید، از جمله این اقدامات است.
*اعلام آمادگی فولاد مبارکه برای همکاری
گروه فولاد مبارکه به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور ضمن اعلام آمادگی برای مشارکت در جلسات تخصصی، بر نقش فعال خود در شناسایی ضعف‌ها تأکید می‌کند. این مجموعه امیدوار است با همدلی و همکاری نهادهای مسئول، شاهد رفع موانع و تسریع در مسیر توسعه این صنعت مهم و حیاتی برای اقتصاد کشور باشیم.
***
صنعت فولاد ایران به عنوان یک ستون استراتژیک اقتصاد، علی‌رغم موفقیت‌های جهانی، در داخل با بحران‌های چندوجهی روبروست. چالش اصلی، ناترازی ساختاری میان ظرفیت تولید و زیرساخت‌های حیاتی مانند انرژی (برق و گاز) است که بهره‌وری را به شدت کاهش داده است. این مشکل در کنار تحریم‌های خارجی، سیاست‌های داخلی ناپایدار (مانند قیمت‌گذاری دستوری) و ناهماهنگی در زنجیره تأمین (از معدن تا محصول)، یک محیط پرریسک برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده است. پیشنهاد تدوین یک “نقشه راه ملی” با مشارکت تمام ذی‌نفعان، یک راهکار منطقی برای خروج از این وضعیت است. این سند باید با ارائه راهکارهای بلندمدت و پایدار برای تأمین انرژی و مواد اولیه و همچنین ایجاد ثبات در قوانین، مسیر توسعه پایدار این صنعت کلیدی را هموار سازد.
*متن یادداشت هادی نباتی نژاد مدیر روابط عمومی فولاد مبارکه
*دغدغه‌ها، چالش‌ها و راهكارهای پیش‌روی صنعت فولاد
صنعت فولاد ایران، یکی از صنایع مادر، کلیدی و راهبردی کشور به شمار می‌رود؛ صنعتی با جایگاهی حساس و استراتژیک که اهمیت آن ایجاب می‌کند نیازها، چالش‌ها و بحران‌های پیش‌روی آن با دقت و جدیت مضاعف مورد بررسی و چاره‌اندیشی قرار گیرد. بنا بر آمارهای رسمی و نظر کارشناسان، صنعت فولاد ایران از نظر کمی و کیفی در زمره موفق‌ترین صنایع کشور قرار دارد و توانسته جایگاه ایران را در میان ده کشور برتر تولیدکننده فولاد در جهان تثبیت کند.
در سطح جهانی، وضعیت تولید آهن و فولاد یکی از شاخص‌های کلیدی در ارزیابی رشد و توسعه اقتصادی کشورهاست. از آنجا که محصولات فولادی زیربنای اصلی فعالیت‌های صنعتی به شمار می‌آیند، پیشرفت در این صنعت نقشی پیش‌برنده در توسعه سایر صنایع ایفا می‌کند. از این منظر، توجه و تمرکز بر صنعت فولاد، هم‌تراز با صنایع نفت و پتروشیمی، برای برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و مدیران اجرایی کشور، ضرورتی انکارناپذیر است.
با این‌حال، صنعت فولاد ایران امروز با شرایط دشواری مواجه است. محدودیت‌های تأمین انرژی، از جمله کمبود برق و گاز در فصول سرد و گرم سال، سبب توقف یا کاهش ظرفیت تولید در بسیاری از واحدهای فولادی شده و به شکلی مستقیم بر بهره‌وری، رشد، توسعه و ارزش‌آفرینی این صنعت اثر منفی گذاشته است. افزون بر این، تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های جدی در تبادلات مالی و بانکی، تأمین فناوری‌های نوین، تجهیزات پیشرفته و صادرات محصولات فولادی ایجاد کرده‌اند که روند توسعه صنعت را با کندی مواجه ساخته است.
نبود یک سیاست جامع و منسجم برای هدایت زنجیره ارزش فولاد، از معدن تا محصول نهایی، موجب ایجاد ناهماهنگی و عدم توازن در بخش‌های مختلف زنجیره تأمین و تولید شده است. در کنار این، کمبود مواد اولیه، به‌ویژه سنگ‌آهن مرغوب، یکی دیگر از چالش‌های جدی این صنعت به‌شمار می‌رود. همچنین نوسانات نرخ ارز، نبود ثبات در فضای اقتصادی، تورم بالا و بی‌ثباتی در بازار سرمایه، تأثیرات منفی بر سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی در صنعت فولاد گذاشته‌اند.
سیاست‌گذاری‌های ناپایدار، تصمیمات متناقض، نبود هماهنگی میان نهادهای سیاست‌گذار و قیمت‌گذاری‌های دستوری نیز از جمله عواملی هستند که تعادل و توازن در زنجیره تولید و بازار فولاد را بر هم زده و فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده‌اند. از سوی دیگر، سرعت فزاینده تحولات فناورانه در صنعت فولاد جهانی، نیاز مبرم به نوسازی تجهیزات، توسعه زیرساخت‌های فناورانه و اجرای طرح‌های توسعه‌ای را بیش از پیش ضروری کرده است تا بتوان بهره‌وری منابع انسانی و ماشین‌آلات این صنعت را بهبود بخشید.
در چنین شرایطی، به‌ویژه در دوران پس از جنگ تجاوزکارانه و شکست‌خورده رژیم صهیونیستی علیه ملت ایران ـ که به حول و قوه الهی و به برکت توانمندی‌های نیروهای مسلح به پیروزی ملت ایران انجامید ـ تدوین برنامه‌ای جامع برای تحول و تقویت صنعت فولاد بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. در این مسیر، همکاری همه‌جانبه حاکمیت، دولت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و فعالان بخش خصوصی، به‌ویژه تولیدکنندگان و صنعتگران فولاد، ضروری است. تشکیل جلسات مستمر و مشترک میان این بخش‌ها برای نزدیکی دیدگاه‌ها، تعیین خط‌مشی روشن و ترسیم نقشه راه توسعه صنعت فولاد، ضرورتی حیاتی و غیرقابل چشم‌پوشی است. بی‌توجهی و تأخیر در تدوین این سند راهبردی، پیامدی جز رکود و افول در این صنعت نخواهد داشت.
از دولت محترم و وزارت صنعت، معدن و تجارت انتظار می‌رود با نگاهی کلان، مسئولانه و آینده‌نگر، تصمیماتی عاجل و مؤثر برای رفع دغدغه‌ها و چالش‌های موجود اتخاذ کنند. ترسیم برنامه‌های بلندمدت برای رفع موانع فعلی تولید، پیشگیری از بروز بحران‌هایی نظیر ناترازی انرژی و اصلاح قوانین و مقررات موجود در جهت تسهیل فرایند تولید و حمایت از سرمایه‌گذاری در این صنعت، از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
گروه فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور و بازیگری کلیدی در تمامی حلقه‌های زنجیره ارزش این صنعت، ضمن اعلام آمادگی برای مشارکت در جلسات تخصصی رفع موانع و چالش‌های موجود، بر نقش فعال خود در شناسایی ضعف‌ها و تهدیدات این صنعت تأکید می‌کند و امیدوار است با همدلی و همکاری نهادهای مسئول، شاهد رفع موانع و تسریع در مسیر توسعه این صنعت مهم و حیاتی باشیم.
