*جایگاه قرآنی و روایی قرض‌الحسنه
حجت‌الاسلام و المسلمین غضنفری، استاد و متخصص تفسیر قرآن، قرض‌الحسنه را مصداقی آشکار از انفاق مستحب و عاملی برای تقویت همبستگی اجتماعی معرفی کرد. ایشان با تفکیک انفاق به دو نوع واجب و مستحب، جایگاه قرض‌الحسنه را در آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) بسیار برجسته دانستند. وی با اشاره به آیه 245 سوره بقره، «مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا…»، توضیح داد که در این آیه، قرض دادن به نیازمندان به منزله قرض دادن مستقیم به خداوند متعال توصیف شده است. این تعبیر بی‌نظیر نشان‌دهنده عظمت این عمل است، زیرا خداوند خود ضامن پاداش چندین برابری آن شده است.
*پاداش عظیم و برتری بر صدقه
این کارشناس قرآنی به آثار دنیوی قرض‌الحسنه از جمله افزایش کمی و کیفی رزق و روزی اشاره کرد و افزود که برکت این عمل، بهره‌مندی انسان از نعمت‌ها را بیشتر می‌کند. حجت‌الاسلام دکتر علی غضنفری همچنین به حدیثی از پیامبر اکرم (ص) استناد نمود که می‌فرمایند: «ثواب صدقه 10 برابر و ثواب قرض 18 برابر است». ایشان در تشریح این روایت بیان کردند که برتری پاداش قرض‌الحسنه به این دلیل است که فرد متقاضی قرض، به طور قطع نیازمند واقعی است، اما دریافت‌کننده صدقه ممکن است همیشه نیاز مبرم نداشته باشد.
*نقش قرض‌الحسنه در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
دکتر غضنفری بر نقش حیاتی قرض‌الحسنه در سلامت اجتماعی جامعه تأکید کرد و اظهار داشت که گسترش شکاف طبقاتی، زمینه را برای افزایش آسیب‌ها، بزهکاری و جرایم فراهم می‌آورد. از این رو، ترویج سنت قرض‌الحسنه به عنوان یک راهکار مؤثر، تنش‌های اجتماعی را کاهش می‌دهد. این فرآیند یک معادله برد-برد است؛ فرد توانگر با این کار از اموال و آرامش خود محافظت می‌کند و فرد نیازمند نیز به حداقل امکانات برای یک زندگی شرافتمندانه دست می‌یابد.
*مأموریت بانک‌ها در هدایت منابع قرض‌الحسنه
این استاد حوزه، نقش بانک‌ها را در اجرای این سنت الهی کلیدی دانست و گفت: “بانک‌ها می‌توانند با اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه به کاهش فاصله فقر و غنا در جامعه کمک مؤثری کنند.” وی به‌طور خاص به مأموریت بانک مسکن در خانه‌دار کردن مردم اشاره کرد و افزود که هدایت منابع قرض‌الحسنه به سمت تأمین سرپناه، بهترین استفاده از این ظرفیت معنوی است. به گفته ایشان، شفافیت در ارائه آمار مصرف منابع، تبلیغات صحیح و اعتمادسازی، عوامل اصلی جذب مشارکت‌های مردمی در سپرده‌گذاری‌های قرض‌الحسنه هستند.
*مصادیق عملی و تأثیرگذار مصرف منابع
حجت‌الاسلام غضنفری مصادیق بارز مصرف منابع قرض‌الحسنه در بانک مسکن را نمونه‌های موفقی از این امر خیر دانست. وی به مواردی همچون مدرسه‌سازی، کمک به درمان بیماران نیازمند، آزادی زندانیان جرائم غیرعمد و کمک به توسعه عدالت آموزشی، ورزشی و فرهنگی در مناطق محروم اشاره کرد. شفاف‌سازی این موارد برای مردم، انگیزه مشارکت آن‌ها را به شدت افزایش می‌دهد و حس اعتماد عمومی را تقویت می‌کند.
*ویژگی‌های قرض‌الحسنه حقیقی در نظام بانکی
این کارشناس دینی با استناد به تفسیر «مجمع‌البیان»، شرایط یک قرض‌الحسنه مطلوب را برشمرد. این شرایط شامل پرداخت از مال حلال، اختصاص به نیاز ضروری، پرهیز از منت و ریا، سرعت در پرداخت، نیت خالص و حفظ کامل آبروی قرض‌گیرنده است. وی خاطرنشان کرد که نظام بانکی مدرن نیز با حفظ محرمانگی اطلاعات مشتریان و تکریم شأن انسانی آن‌ها، این اصول اخلاقی را تا حد زیادی رعایت می‌کند.
***
تأکید بر نقش دوگانه قرض‌الحسنه به عنوان یک فضیلت اخلاقی و یک ابزار کارآمد اقتصادی، هسته اصلی این تحلیل است. ترویج این سنت از طریق نهادهای مالی مانند بانک مسکن، نه تنها به کاهش شکاف طبقاتی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کمک می‌کند، بلکه با هدایت هدفمند منابع به سمت نیازهای اساسی مانند مسکن، به ثبات اقتصادی و افزایش رفاه عمومی منجر می‌شود. شفافیت در عملکرد و اعتمادسازی، کلید آزادسازی پتانسیل عظیم سپرده‌های مردمی و تبدیل آن به یک موتور محرک برای توسعه اجتماعی و اقتصادی پایدار است. در واقع، قرض‌الحسنه یک سرمایه‌گذاری اجتماعی با بازدهی معنوی و مادی برای کل جامعه محسوب می‌شود.
